Η εκπαίδευση θεωρείται δικαίωμα ή προνόμιο; Αναμφισβήτητα, είναι δικαίωμα. Μόνο με τη βοήθεια της, ο άνθρωπος εκτός από γραφή, ανάγνωση και κριτική σκέψη, απελευθερώνεται από την άγνοια και τις δεισιδαιμονίες, καταλαβαίνει τον κόσμο γύρω του και δεν παρερμηνεύει τα φυσικά φαινόμενα. Στις μέρες μας, μιλάμε για ισότητα ανεξαρτήτως φύλου, κοινωνικής και γεωγραφικής καταγωγής, θρησκείας και πολλά άλλα. Έχουμε πλέον δημόσια, υποχρεωτική παιδεία. Στον αναπτυγμένο κόσμο είναι συνταγματικό δικαίωμα των παιδιών και υποχρέωση των γονιών να φοιτούν τα παιδιά χωρίς καμία εξαίρεση από την ηλικία των τεσσάρων ετών μέχρι την ενηλικίωση τους. Μπορούμε όμως να μιλάμε για ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση;
Στην χώρα μας, η εκπαίδευση χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: την ιδιωτική και την δημόσια με ολοφάνερες διαφοροποιήσεις. Είναι σχεδόν άνιση η σύγκρισή τους στις παροχές, στις εγκαταστάσεις, στην έκταση, ακόμα και στην κατάρτιση εκπαιδευτικών, με την ιδιωτική εκπαίδευση να υπερτερεί της δημόσιας, δυστυχώς. Αρκεί μία περιήγηση στα σχολεία για να αντιληφθεί κανείς τις διαφορετικές σχολικές εγκαταστάσεις. Τα περισσότερα μεγάλα ιδιωτικά σχολεία παρέχουν ειδικά διαμορφωμένες τάξεις π.χ θέατρο, εργαστήρια, βιβλιοθήκη και άλλα πολλά. Όλα αυτά δίνουν ποικίλα ερεθίσματα στα παιδιά και ταυτόχρονα τους προσφέρουν μία σφαιρική εκπαίδευση. Η δημόσια εκπαίδευση από την άλλη δεν έχει προνοήσει για να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού που δεν άπτονται στα γνωστικά αντικείμενα. Αυτό το βοηθάει και η κατάρτιση εκπαιδευτικών. Άρα, οι ευκαιρίες μίας πιο ποιοτικής εκπαίδευσης αυξάνονται στα ιδιωτικά σχολεία, και αυτό φαίνεται στην εξέλιξη των μαθητών. Ακόμα και οι πιο μικρές διαφορές στα μέσα εκπαίδευσης τελικά κάνουν την διδασκαλία άνιση. Για παράδειγμα η απουσία ενός διαδραστικού πίνακα, κάτι που δεν υπάρχει στα περισσότερα δημόσια σχολεία. Μπορεί να είναι αρκετή για να κάνει τη διαδικασία της μάθησης λιγότερο ελκτική και κουραστική.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, η ανισότητα στην εκπαίδευση έγινε πολύ πιο έντονα αισθητή. Με τον κορονοϊό να εξαπλώνεται με επικίνδυνους ρυθμούς, πολλές ήταν οι φορές που μαθητές αναγκάστηκαν να κάνουν τηλεκπαίδευση. Δυστυχώς όμως, στα περισσότερα δημόσια σχολεία αυτό δεν λειτούργησε επαρκώς. Με τους μαθητές των ιδιωτικών σχολείων να καλύπτουν κανονικά την ύλη της τάξης συνδυάζοντας τη σύγχρονη με την ασύγχρονη εκπαίδευση, αλληλοεπιδρώντας με τους συμμαθητές τους και τους εκπαιδευτικούς, οι μαθητές των δημόσιων σχολείων έμειναν σταθεροί αφού τα μέσα εκπαίδευσης δεν τους ευνόησαν. Πλέον, η μάθηση οφείλεται να προσαρμόζεται σε οποιαδήποτε κατάσταση αλλά σε γενική οικονομική κρίση, ήταν αδιαμφισβήτητο ότι όλοι οι μαθητές δεν θα είχαν πρόσβαση σε έναν υπολογιστή. Όμως, αυτοί οι μαθητές πήγαν στην επόμενη τάξη κανονικά, και σε πολλούς έχουν δημιουργηθεί τεράστια κενά, τα οποία θα φανούν σε λίγα χρόνια, δηλαδή όταν έρθουν σε θέση να δώσουν Πανελλήνιες.
Όταν μιλάμε για κοινωνική ανισότητα, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την προκατάληψη απέναντι στους αλλοδαπούς μαθητές. Συχνά, αντιμετωπίζονται σαν αρρώστια, αφού πολλοί τους θεωρούν υπαίτιους για κακές συμπεριφορές ή παραβατικότητα κλπ. Πολλές φορές, δεν είμαστε δεκτικοί σε οποιοδήποτε ξένο. Θεωρητικά, στους Έλληνες, η φιλοξενία και η αποδοχή του διαφορετικού θεωρείτε δεδομένη μιας και θέλουμε να λέμε ότι αποτελούν στοιχεία του πολιτισμού μας. Αυτό όμως δεν φαίνεται στις μέρες μας. Συνηθίζουμε να μην αναγνωρίζουμε τις ικανότητες ανθρώπων που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ελλάδα αλλά έχουν ξένη καταγωγή, θεωρώντας ότι δεν γίνεται ένας αλλοδαπός να είναι εξίσου αποδοτικός στην γνωστική διαδικασία με ένα ελληνόπουλο. Πόσες φορές έχουμε ακούσει ότι δεν γίνεται ένας αλλοδαπός να είναι σημαιοφόρος, παρ’ όλο που το αξίζει; Πως δεν δικαιούται να κρατήσει την ελληνικά σημαία παρ’ όλο που θεωρεί την Ελλάδα πατρίδα του μιας και ζει και εξελίσσεται εδώ; Απλά επειδή κατάγεται από άλλη χώρα;
Ακόμη πιο δύσκολη είναι τα τελευταία χρόνια η κατάσταση με τα παιδιά των μεταναστών. Όπως είναι φυσικό, αυτά χωρίς να γνωρίζουν τη γλώσσα μας και την νοοτροπία μας είναι δύσκολο να προσαρμοστούν στα σχολεία μας. Για να έχουν πρόσβαση στην ελληνική εκπαίδευση, είναι αναγκαίο να διαμορφωθούν σχολικές μονάδες για την υποδοχή τους και την προετοιμασία τους για την ένταξη τους στα ελληνικά σχολεία. Εκεί, θα έχουν την δυνατότητα να παρακολουθούν μαθήματα ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού. Έτσι, κάθε παιδί, ανάλογα με την επίδοση και την εξέλιξή του, σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα θα είναι ικανό να ενταχθεί στα ελληνικά σχολεία.
Τέλος ας αναλογιστούμε τη θέση των ατόμων με μαθησιακές δυσκολίες στην εκπαίδευση. Μιλάμε για άτομα που δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν, να εκφραστούν γραπτώς, να γράψουν ορθογραφημένα ή να παρακολουθήσουν τον ρυθμό της διδασκαλίας των μαθημάτων. Εξαιτίας αυτών των ιδιαιτεροτήτων τους, όπως είναι αναμενόμενο, οι επιδόσεις τους είναι χαμηλές και γι’ αυτό, απογοητεύονται και εγκαταλείπουν την προσπάθεια τους ή απορρίπτονται από τα μεγάλα ιδιωτικά σχολεία. Στην πραγματικότητα όμως, αυτό που χρειάζονται είναι μία παράλληλη βοήθεια για να μπορέσουν να ξεπεράσουν το πρόβλημα τους. Αυτό θα έπρεπε να θεωρείτε δεδομένο και στην ιδιωτική αλλά και στην δημόσια εκπαίδευση, και όχι να περιθωριοποιούνται τα παιδιά αυτά και να θεωρούνται αδύνατη η οποιαδήποτε εξέλιξη τους.
Σε μία εποχή, που τα πάντα εξελίσσονται ραγδαία, που η ανθρωπότητα έχει να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα , οι γνώσεις και η καλλιέργεια των ανθρώπων είναι απαραίτητες, επομένως η παιδεία πρέπει να προσφέρεται απλόχερα και ισότιμα σε όλους. Εν κατακλείδι, το δικαίωμα της παιδείας πρέπει να είναι δεδομένο και όχι υπό συζήτηση.